Euskadiko ikerketa-zentroek garatutako bi proiektu saritu ditu Europako Ikerketa Kontseiluak. Hain zuzen ere, ERC Synergy Grant jaso dute, proiektuen garrantzia nabarmentzen duen saria. Europak CIC bioGUNEk eta Biofisika Institutuak RGNcestry-Tracing and harnessing the ancestry of RNA-guides nucleases proiektuan egindako lana aitortu du, baita BC3k AFRI-CAN proiektuan egindako lana ere.
Horizon Europe programaren esparruan finantzatuta, ERC Synergy Grant ikerkuntzarako munduko laguntza lehiakor eta ospetsuenen artean dago, nazioarteko bikaintasun taldeen arteko lankidetza sustatuz. 2025eko deialdian, soilik 66 partzuergo aukeratu ziren 700 proposamen baino gehiagoren artean, eta guztira 684 milioi euroko inbertsioa egin zen. Azpiproiektu horietako bi Euskadin garatzea aurrekaririk gabeko mugarria da, eta Euskadik CRISPR sistemen ikerketan eta berrikuntzan duen posizioa indartzen du.
CIC bioGUNE & Biofisika Bizkaia: RGNcestry-Tracing and harnessing the ancestry of RNA-guides nucleases
Europako Ikerketa Kontseiluaren (ERC) finantzaketak berretsi egiten du jatorri molekularrak eta CRISPR entzimen bilakaera deszifratzeko ekimen zientifiko berritzailea. Ezagutza hori edizio genetiko eta diagnostiko molekularreko tresna berriak sortzeko baliatuko da. Proiektuan Ikerbasque Raúl Pérez-Jiménez (CIC bioGUNE) eta Israel S. Fernández (Biofisika) ikertzaileek parte hartuko dute.
CIC bioGUNE eta Biofisikako taldeek bilakaera molekularrean, egiturazko biologian, biologia sintetikoan eta biofisika molekularrean duten esperientzia emango dute, RNAk gidatutako nukleasak (RGNak) nola sortu eta eboluzionatu ziren ulertzeko, CRISPR nukleasak barne, eta tresna bioteknologiko zehatzagoak, seguruagoak eta jasangarriagoak nola bihur daitezkeen ulertzeko. Proiektuaren helburuen artean daude nukleasaren milaka sekuentziaren berreraikuntza ebolutiboa, DNA eta RNA substratuen gaineko antzinako aldaeren karakterizazio funtzionala, baita doitasunezko edizio genikoaren aplikazioen garapena ere (adibidez, alboko esklerosi amiotrofikoan (ALA)) eta patogenoetarako diagnostiko molekularrak, hala nola Streptococcus agalactiae.
Proiektuak 1.000 entzima zahar baino gehiago berreraikitzea eta aldaera kimerikoak diseinatzea aurreikusten du, murrizketarik gabeko eta PAMik gabeko edizio genikoko sistemak garatzeko, sentikortasun handiko diagnostiko eramangarriez gain.
BC3: AFRI-CAN
AFRI–CAN ekimenaren helburua klima aldaketak Ekialdeko Afrikako ekosistemetan eta mendi gizarteetan duen eragina aztertzea da. Unai Pascual, Ikerbasqueko irakaslea eta BC3ko ikertzailea, nazioarteko diziplina arteko talde bat koordinatuko duten lau adituetako bat da. Talde horrek Afrikako ekialdeko bederatzi eskualdetan tokiko komunitateek naturarekin duten interakzioak, ekosistemen bilakaerak eta, aldaketa globalak bizkortzen ari diren testuinguru baten aurrean, mendi erresiliente eta jasangarriak lortzeko egon daitezkeen bideak aztertuko ditu.
Giza sistemen eta ekosistemen arteko lotura gero eta handiagoa dela eta, naturak eta gizarteek mendiko sistema sozioekologiko deiturikoen barruan eta kanpoan elkarreraginean jarraituko duten galderari erantzuteko sortu da proiektu hau.
Horretarako, aldaketa globalekiko zaurgarritasun handia duen eskualde bat aztertuko dute ikertzaileek, etorkizun jasangarriagoetarako bide posibleak irudikatzeko asmoz. Batetik, mendiko ekosistemek (elikagaiak, energia eta ura) giza ongizateari egiten dizkioten ekarpen nagusiak aztertuko dituzte. Bestalde, gizarteek naturarekin duten interakzioa, harekin batera existitzea edo hura hobetzea ikertuko dute, aniztasun biokulturalari erreparatuz.
Dinamika horien iraganeko (duela 6.000 urtetik) eta egungo behaketek gidatuko dituzte etorkizunerako iragarpenak, mundu osoko mendietako sistema sozioekologikoei laguntzeko aurrean dituzten erronkei aurre egitean, klima-aldaketa barne.
.png)
